Phân Loại Hệ Thống Điện Mặt Trời 2026 – Chọn Đúng Hệ Tối Ưu Nhất

Hệ thống điện mặt trời ngày càng đa dạng theo mục đích sử dụng – quy mô – loại tải – điều kiện lưới điện – mức độ dự phòng. Việc phân loại đúng giúp tối ưu công suất, tránh lãng phí và đảm bảo hiệu quả đầu tư dài hạn.

Bài viết này tổng hợp toàn bộ các loại hệ thống và chỉ rõ nên chọn loại nào cho từng nhu cầu, kèm bảng so sánh kỹ thuật chi tiết.

1. Hệ thống điện mặt trời Off-Grid (độc lập)

Hệ Off-Grid hoạt động không cần lưới điện, phù hợp vùng sâu, trạm viễn thông, farmstay, homestay, hoặc các khu vực điện yếu.

⚙️ Đặc điểm kỹ thuật

• Bắt buộc có ắc quy lưu trữ (AGM, Gel hoặc Lithium).

• Inverter loại Off-Grid hoặc Hybrid chế độ độc lập.

• Tải ưu tiên (critical loads) phải có dòng khởi động thấp.

• Thời gian backup phụ thuộc dung lượng pin lưu trữ (kWh).

🎯 Ưu điểm

• Không phụ thuộc EVN.

• Có điện 24/7 khi thiết kế đúng công suất.

• Tối ưu cho khu vực chưa có điện.

⚠️ Nhược điểm

• Chi phí cao (do ắc quy).

• Cần kỹ thuật tính toán dung lượng lưu trữ chính xác.

2. Hệ thống điện mặt trời On-Grid (hòa lưới)

On-Grid là loại phổ biến nhất tại Việt Nam vì giá tốt và hiệu suất cao nhất.

⚙️ Đặc điểm kỹ thuật

• Không dùng ắc quy.

• Dùng inverter hòa lưới có chuẩn Anti-Islanding.

• Điện mặt trời được ưu tiên dùng trong nhà, phần dư đẩy về lưới.

🎯 Ưu điểm

• Giá thành thấp nhất.

• Hiệu suất cao.

• Dễ lắp đặt và bảo trì.

⚠️ Nhược điểm

• Khi mất điện, inverter phải tắt (theo chuẩn EVN).

• Không lưu trữ được điện.

3. Hệ thống Hybrid (kết hợp hòa lưới + lưu trữ)

Hybrid phù hợp gia đình muốn chống mất điện hoặc doanh nghiệp cần nguồn dự phòng.

⚙️ Đặc điểm kỹ thuật

• Có cả chức năng hòa lưới & lưu trữ (UPS).

• Chia tải critical load & non-critical load.

• Cho phép dùng điện mặt trời cả khi lưới mất.

🎯 Ưu điểm

• Không gián đoạn điện khi lưới sự cố.

• Tiết kiệm điện và có dự phòng.

⚠️ Nhược điểm

• Giá cao hơn On-Grid.

• Cần thiết kế đúng tỉ lệ PV:Battery.

4. Hệ thống 1 pha vs 3 pha

Việc lựa chọn phụ thuộc hợp đồng điện hiện hữu và quy mô tải.

➤ Hệ 1 pha

Phù hợp hộ gia đình nhỏ – trung bình.

Ưu điểm:

• Thiết bị rẻ.

• Thi công đơn giản.

Hạn chế:

• Giới hạn công suất inverter (thường 3–8 kW).

• Không phù hợp nhà xưởng.

➤ Hệ 3 pha

Phù hợp biệt thự, khách sạn, doanh nghiệp.

Ưu điểm:

• Công suất lớn (10 kW – 1000 kW+).

• Đấu nối cân pha tốt hơn.

Hạn chế:

• Giá inverter & tủ điện cao hơn.

5. Hệ dân dụng vs hệ doanh nghiệp

⭐ Hệ dân dụng (Home Solar)

• Công suất phổ biến: 3 – 10 kWp.

• Ưu tiên giảm tiền điện bậc thang.

• Hòa lưới là lựa chọn tối ưu giá/hiệu suất.

⭐ Hệ doanh nghiệp (Commercial Solar)

• Công suất phổ biến: 20 – 5000 kWp.

• Tối ưu chi phí vận hành (OPEX).

• Yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn & PCCC.

• Thường phải làm thẩm định tải, báo cáo EVN, hồ sơ kỹ thuật chi tiết.

6. Bảng so sánh chi tiết các loại hệ thống (bảng biểu)

7. Công suất tối ưu cho từng nhu cầu (gợi ý chuẩn 2026)

🎯 Nhà dân (1 pha)

• 3 – 5 kWp: nhà 3–4 người

• 5 – 8 kWp: nhà 4–6 người

• 8 – 10 kWp: biệt thự

🎯 Doanh nghiệp (3 pha)

• 20 – 50 kWp: cửa hàng – khách sạn nhỏ

• 100 – 250 kWp: xưởng 500 – 2000 m²

• 500 – 1000+ kWp: nhà máy lớn

🎯 Farmstay – homestay

• Off-Grid 5–10 kWp + pin 10–20 kWh

• Hybrid 8–12 kWp nếu lưới điện chập chờn

8. Nên chọn loại nào? 

Nếu bạn muốn tiết kiệm điện → On-Grid.

Nếu bạn muốn có điện khi mất lưới → Hybrid.

Nếu nhà bạn không có điện hoặc điện yếu → Off-Grid.

Nếu bạn là doanh nghiệp → Hệ hòa lưới 3 pha công suất 20–500 kWp.

FAQs

1. Hệ thống điện mặt trời nào tiết kiệm chi phí đầu tư nhất?

Hệ On-Grid là chi phí thấp nhất vì không cần pin lưu trữ.

Tổng đầu tư chỉ bằng 40–60% hệ Hybrid và 25–30% hệ Off-Grid.

Hiệu suất cao, thu hồi vốn nhanh, phù hợp hầu hết hộ gia đình & doanh nghiệp.

2. Hệ Off-Grid cần bao nhiêu ắc quy để sử dụng qua đêm?

Công thức chuẩn cho 2026:

Dung lượng pin (kWh) = Tải đêm (kWh) × 1,3

(Bù tổn hao inverter & thời tiết)

Ví dụ: Tải đêm 5 kWh → cần ~6,5 kWh pin Lithium.

3. Khi nào bắt buộc phải dùng hệ 3 pha thay vì 1 pha?

• Khi tải đỉnh > 8 kW

• Khi có máy lạnh lớn, máy bơm 3 pha

• Khi công suất hệ solar > 10 kWp

Lý do: 1 pha không chịu tải lớn, dễ sụt áp gây inverter báo lỗi.

4. Hybrid có thể chạy toàn bộ tải nhà khi mất điện không?

Chỉ khi bạn thiết kế đúng dung lượng pin + inverter đủ lớn.

Hybrid thường:

• Cấp điện cho tải thiết yếu (tủ lạnh, đèn, modem)

• Không chạy tải nặng như máy lạnh 3HP nếu pin không đủ

5. Doanh nghiệp nên chọn hệ bao nhiêu kWp?

Tính theo công thức:

Công suất Solar = 60–80% tải trung bình giờ làm việc

Ví dụ xưởng tiêu thụ 500 kWh/ngày

→ Hệ khuyến nghị: 100 – 150 kWp

6. Hệ nào phù hợp nhà điện yếu, hay mất pha?

Hybrid là tối ưu, vì có:

• Lưu trữ

• Ổn định điện áp

• Cấp tải riêng khi lưới bất ổn

Nếu điện quá yếu → Off-Grid 100%.

Xem thêm:

giấy tờ hòa lưới EVN

cấu tạo hệ thống hòa lưới

hệ thống điện mặt trời hòa lưới

Phân Tích Chi Phí Và Hoàn Vốn Điện Mặt Trời